به نقل از روزنامه جام جم مورخ ۱۵/۹/۹۱
فرش هاي بافت خراسان جنوبي كه با قدمتي ۷۰۰ ساله، مشهورترين فرش هاي ايران در گذشته بوده، اكنون به دليل مشكلات عديده در معرض آسيب و نيازمند توجه مسئولان است.
فرش خراسان جنوبي با سابقه ديرينه خود به عنوان يكي از كالاهاي مهم اين منطقه، نقش مهمي در اقتصاد خانواده ايفا كرده و با تنوع نقوش توانسته است نگاه مردم و مسئولان را به سمت خود معطوف كند، هر چند اين روزها رنگ و رويي مانند گذشته برخود ندارد، اما هنوز هم مي شود رد پاي آن را در هر كوي و برزني بويژه در كوچه پس كوچه هاي روستاها مشاهده كرد.
۵۰ هزار بافنده در خراسان جنوبي
رئيس اتحاديه توليدكنندگان و بافندگان فرش دستباف خراسان جنوبي در گفت وگو با مهر درباره طرح ها و نقوش فرش استان در گذشته و حال مي گويد: نقوش قديمي منطقه شامل انواع نقوش هراتی، لچك ترنج های شاه عباسي، بوته، قابی،خشتي و… و نقوش قاليچه هاي زميني عشاير نيز شامل چنار مرغي، تفنگي، ابري، طاووسي، كاشان، پلنگي، گوزني، كشميري و انواع سجاده اي است. محمدحسن كاميابي با بيان اين كه اكنون ۵۰ هزار بافنده در استان يا به صورت تمام وقت يا پاره وقت و فصلي به قاليبافي مشغول هستند، مي افزايد: سال گذشته ۲۰۰۰ نفر و نيمه نخست امسال نيز بيش از يكهزار نفر از بافندگان استان از خدمات بيمه تامين اجتماعي بهره مند شدند و كمك هاي دولت براي پرداخت تسهيلات به مشاغل خانگي كمك زيادي به پايداري اين حرفه در استان كرده است.
وي با اشاره به اين كه فرش دستباف خراسان جنوبي از ظرافت، لطافت، زيبايي، رنگ بندي و نقوش اصيلي برخوردار است كه تمام دنيا خواستار آن است، تصريح مي كند: فرش هايي كه امروزه در دنيا به نام فرش هاي هراتي و با نقوش ماهي هراتي، ريزه ماهي و… مشهور است، دست بافته هاي اين منطقه است.
كاميابي با بيان اين كه ۹۵ درصد فرش دستباف خراسان جنوبي صادراتي است، خاطرنشان مي كند: اين فرش ها به ۸۰ كشور دنيا صادر مي شود.وي البته از كاهش ۱۰ درصدي صادرات فرش استان در نيمه نخست سال ۹۱ در مقايسه با سال قبل نيز خبر مي دهد و مي گويد: اين كاهش به دليل توليد كمتر نيست، بلكه برخي كشورهايي كه مقصد صادرات بوده تغيير كرده اند و اكنون عمده فرش استان به كشورهاي امارات، آلمان،ایتالیا و دیگر كشورهاي اروپايي صادر مي شود.
در انتظار تامين اعتبار
رئيس اتحاديه فرش خراسان جنوبي با اشاره به اين كه براي حمايت از فرش و ارتقاي كيفيت آن در استان ،چهار طرح زيربنايي در نظر گرفته شده است، عنوان مي كند: اين طرح ها مصوبه هاي لازم را از مراجع قانوني دريافت كرده، اما هنوز تامين اعتبار نشده است.
كاميابي راه اندازي فروشگاه اينترنتي فرش، ايجاد نمايشگاه دائم فرش، تاسيس آموزشگاه جامع فرش دستباف «حرف» براي انتقال مستقيم تجربيات و راه اندازي ايستگاه تهيه و توزيع مواد مرغوب به قيمت تمام شده را چهار طرح مذكور عنوان مي كند كه در سفر دوم رئيس جمهور به استان توسط معاون وزير مصوب شد.
وي اعتبار مورد نياز براي اجراي اين طرح ها را ۴۰ ميليارد ريال اعلام مي كند و مي افزايد: بخش خصوصي براي تامين بخشي از هزينه هاي اين طرح ها اعلام آمادگي كرده است، ولي بايد زيرساخت ها توسط دولت فراهم شود.
رئيس اتحاديه فرش خراسان جنوبي با اشاره به اين كه امروزه كشورهاي افغانستان، پاكستان، هند و نپال رقباي اصلي فرش ايران هستند، مي گويد: با توجه به اين كه بسياري از افاغنه در ايران حرفه فرش بافي را فرا گرفتند و پس از بازگشت به كشور خود به توليد فرش اقدام كرده اند، اين موضوع براي فرش ايران بويژه فرش خراسان جنوبي در همسايگي افغانستان، تبديل به تهديد شده و بايد از تمام امكانات براي افزايش ارتقاي كيفيت فرش استان و شناساندن فرش مرغوب اين منطقه نسبت به توليدات نامرغوب در بازارهاي جهاني بهره برد.
كاميابي با اشاره به اين كه در طول يك سال گذشته قيمت مواد اوليه فرش بين ۶۰ تا ۷۰ درصد افزايش يافته است، مي افزايد: گراني مواد اوليه فرش ممكن است باعث آسيب ديدن اصالت فرش اين منطقه شود.
بيماري شغلي براي ۲۸ درصد قاليبافان
متاسفانه با وجود سودآور بودن صنعت فرش، هنرمندان رشته قاليبافي در شرايط بسيار بد محيطي و كاري قرار دارند و با توجه به اين كه بيشتر قاليبافان را زنان و دختران جوان تشكيل مي دهند، معضلات جسمي و خطرات بهداشتي اين صنعت، همچنان پس از گذشت سال ها سلامت اين افراد و مادران امروز و فرداي جامعه را با خطرات فراواني روبه رو كرده است.
كارشناس بهداشت حرفه اي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي بيرجند از رنج شغلي بخشي از قاليبافان در استان خبر مي دهد و مي گويد: در سال ۸۹ از مجموع ۲۹۵۳ قاليبافي كه در سطح خراسان جنوبي معاينه شده اند، ۲۸ درصد از بيماري و عوارض شغلي رنج مي بردند.
محمد حنفي بجد با اشاره به مشكلات موجود در اين حرفه مي افزايد: ساعات كار طولاني، شرايط نامطلوب محيط كارگاه قاليبافي از نظر روشنايي، تهويه نامطلوب و وضع ارگونوميكي نامناسب بدن و ابزار كار، از جمله مهم ترين مشكلات بهداشتي پيش روي اين گروه از شاغلان است
